Profilaktyka nowotworu piersi jest kluczowym elementem w walce z rakiem piersi, który jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Profilaktyka może obejmować różne strategie, które pomagają w wykrywaniu zmian nowotworowych we wczesnym stadium lub zmniejszają ryzyko ich rozwoju.

Można je podzielić na:

1. Profilaktyka pierwotna

Profilaktyka pierwotna polega na zapobieganiu wystąpieniu nowotworu poprzez redukcję czynników ryzyka. Do najważniejszych działań w tej kategorii należą:

• Zdrowy styl życia:
  • Dieta: Spożywanie zdrowej, zrównoważonej diety bogatej w warzywa, owoce, błonnik oraz ubogiej w tłuszcze nasycone, mięso czerwone i przetworzoną żywność może pomóc zmniejszyć ryzyko nowotworu piersi.
  • Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia (co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo) zmniejszają ryzyko nowotworu piersi, pomagają utrzymać prawidłową wagę ciała i poprawiają ogólną kondycję.
  • Utrzymywanie prawidłowej masy ciała: Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi, szczególnie po menopauzie.
  • Ograniczenie spożycia alkoholu: Spożywanie alkoholu wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju nowotworu piersi.
  • Unikanie palenia papierosów: Palenie tytoniu może zwiększać ryzyko raka piersi, zwłaszcza u młodszych kobiet.
• Dbanie o zdrowie hormonalne:
  • Ograniczenie stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) w okresie menopauzy, jeśli nie jest to konieczne.
  • Unikanie długotrwałego stosowania antykoncepcji hormonalnej, szczególnie w przypadku rodzinnej predyspozycji do nowotworów piersi.

2. Profilaktyka wtórna

Profilaktyka wtórna polega na wczesnym wykrywaniu raka piersi, co pozwala na rozpoczęcie leczenia w początkowych stadiach choroby, co znacznie zwiększa szanse na wyleczenie. Należy do niej:

• Samobadanie piersi: Kobiety powinny regularnie (np. co miesiąc) badać swoje piersi w celu wykrycia ewentualnych zmian (np. guzów, zmiany kształtu, asymetrii, wycieków z brodawki). Warto pamiętać, że samobadanie nie zastępuje innych metod diagnostycznych, ale jest uzupełnieniem.
• Ultrasonografia piersi: Metoda często stosowana u chirurga onkologicznego i ginekologa. Badanie USG warto wykonywać raz w roku.
• Mammografia: Kobiety w wieku 50–69 lat powinny wykonywać mammografię co 2 lata w ramach programów przesiewowych. W przypadku wyższej podatności na nowotwór (np. obciążenia genetycznego), badania mogą być zalecane wcześniej.
• Rezonans magnetyczny (MRI): Wykonywany w przypadku bardzo wysokiego ryzyka, np. u kobiet z mutacją w genie BRCA1/2.

3. Profilaktyka trzeciorzędowa

Profilaktyka trzeciorzędowa ma na celu zapobieganie nawrotom choroby oraz poprawę jakości życia osób, które przeszły leczenie nowotworu piersi. Do tej grupy działań należą:

• Regularne kontrole: Po zakończeniu leczenia nowotworu piersi, pacjentki powinny regularnie odbywać wizyty kontrolne, które obejmują badania takie jak mammografia, USG, czy inne testy diagnostyczne.
• Psychologiczne wsparcie: Choroba nowotworowa może mieć duży wpływ na życie emocjonalne, dlatego wsparcie psychologiczne i grupy wsparcia są istotne w procesie rehabilitacji.
• Leczenie hormonalne: Dla kobiet, u których stwierdzono raka hormonozależnego (np. rak piersi pozytywny na estrogeny), stosuje się leczenie adjuwantowe (np. tamoksyfenem lub inhibitorami aromatazy) w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu.

4. Profilaktyka genetyczna

W przypadku rodzinnej historii raka piersi (np. obciążenia genetycznego), kobietom mogą być zaproponowane badania genetyczne w celu wykrycia mutacji w genach, takich jak BRCA1 i BRCA2, które zwiększają ryzyko rozwoju raka piersi i jajnika. W przypadku potwierdzenia mutacji, kobiety mogą rozważyć:

• Monitorowanie: Częstsze badania kontrolne, takie jak mammografia i rezonans magnetyczny, zaczynając od młodszego wieku.
• Profilaktyczne usunięcie piersi (mastektomia): W przypadkach bardzo wysokiego ryzyka, kobiety mogą zdecydować się na profilaktyczne usunięcie piersi w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania.
• Profilaktyczne usunięcie jajników (ooforektomia): Może być rozważane u kobiet z mutacjami genów BRCA, aby zmniejszyć ryzyko nowotworów jajnika i piersi.

Profilaktyka nowotworu piersi to kombinacja działań mających na celu zmniejszenie ryzyka zachorowania, wczesne wykrycie choroby oraz zapewnienie skutecznej opieki po leczeniu. Ważne jest, aby kobiety były świadome ryzyka, regularnie monitorowały swoje zdrowie, stosowały zdrowy styl życia i korzystały z dostępnych badań przesiewowych.

W Centrum Medycznym “Ortho-Plus” badanie USG piersi wykonywane jest przez chirurga onkologicznego - Lek. Katarzynę Żmudę. Podczas wizyty jest możliwość wykonania biopsji gruboigłowej piersi.